Энэхүү өгүүллэг нь Аргентины спани, англи хэл дээр хэвлэгддэг “Худалдааны мэдээ” хэвлэлд нийтлэгдсэн байна. Энэхүү хэвлэл нь олон улсын худалдаа, логистик, тээвэрлэлтийн ирээдүйн чиг хандлага болон өнөөгийн бодит байдалд дүн шинжилгээ хийхэд зориулагдсан хэвлэл юм.
“Улс орнууд энэ зуун бол хувьсал өөрчлөлтийн зуун юм гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй”
Массачусетсийн Технологийн Дээд Сургуулийн
эдийн засаг, менежментийн багш Lesther Thurow
Баялаг нэг л хүчин зүйл дээр оршин тогтнодог: тэр нь бол мэдлэг, чадвартай хүн юм. Надад боловсролтой нэг улсыг заагаад өг, би тэндээс XXI зуунд амжилт олохуйц чадвартай хүмүүсийг заагаад (олоод) өгье. Эсэргээр нь боловсролгүй орныг заагад өг, би унах нь тодорхой гэдгийг баталъя. Бид хувьсал өөрчлөлтийн цаг үед амьдарч байна. ХХ зуунд бид өмнө нь байгаагүй дотоод шаталтын хөдөлгүүрийг нээж олсоноор аж үйлдвэрт шаталтат хөдөлгүүрийг ашигласан. Хариулт нь “энэ тийм ч хэцүү байгаагүй”. Бид бүгдээрээ л удаан машинтай байсан, уурын машинтай байсан, цахилгаан машинтай байсан. Мөн галт тэргээр байнга л зорчдог байсан. Гэвч бидний орчин үеийн амьдрал бидний үндсэн амьдралтай ижилхэн л байх болно. Өөрөөр хэлбэл бидний орчин үеийн амьдралыг цахилгаан эрчим хүчгүйгээр төсөөлөх боломжгүй юм. Бид амьдралаа ямар байхыг тааж мэдэх боломжгүй. Тийм ч учраас түүхчид цахилгаанжуулалт нь хувьсал байсан, мөн шаталтат хөдөлгүүр нь маш чухал нээлт байсан гэж үздэг.
Энэ бүхнээр би таныг “бид хувьсал өөрчлөлтийн цаг үед амьдарч байна, юм бүхэн өөрчлөгдөх болно” гэдэгт итгүүлэхийг хичээж байна.
Бизнес: Электрон худалдаа
Сүүлийн 50 жилд аж үйлдвэрийн гуравдагч хувьслаар 5000 жилийн түүхтэй жижиглэн худалдааны төгсгөл ирж байна гэж түүхчид үздэг. Эртний Египтийн хүмүүс дэлгүүр явж өөрсдийн өдөр тутмын шаардлагатай бараа бүтээгдэхүүнээ худалдан авдаг байсан. Тэр үеийн дэлгүүрүүд нь орчин үеийн дэлгүүрүүдтэй адилхан бараагаар дүүрэн лангуутай, мөн тэнд ажилдаг ажиллагсадтай байсан. Хүмүүс авахыг хүссэн барааныхаа үнийг худалдагчид төлөөд бараагаа авдаг байсан. Энэ нь өнөөг хүртэл 5000 жилийн турш өөрчлөгдөлгүй энэ хэвээрээ л хөгжсөөр иржээ.
Би үлдсэн амьдралаа шаардлагатай зүйлсээ авах гэж дэлгүүр хэсэлгүйгээр Buenos Aires-т амьдарч болно.
Би интернэтээр машин, байшин гээд шаардлагатай бүх л зүйлсээ авч чадах учир дэлгүүр хэсэх шаардлага байхгүй. Эндээс урган гарч буй нэг асуулт бол: “Электрон худалдаа нь 10%-н хувьсал уу, эсвэл 90%-нх уу?” Энэ нь 30 жилийн дараа бид хэрэгцээт бараа бүтээгдэхүүнийхээ 10%-ийг электрон худалдаагаар худалдаж авах уу, эсвэл 90%-ийг нь уу? 90% гээд бодоод үзье, тэгвэл ганц ч дэлгүүргүй хот ямар байх вэ? Бид аль чиглэлээр нь явбал дээр вэ? Эсвэл бид 10%-ийг нь электрон худалдаагаар худалдаж авна гэвэл энэ нь хэдийгээр чухал боловч бид өмнөх байдлаасаа нээх их өөрчлөгдөж чадахгүй. Гол асуудал нь бид үүний хариултыг 20 жилийн дараа л мэднэ. Бид энэ нь 10%-ийнх уу, 90%-ийнх уу гэдгийг мэдэхгүй. Нийгэм нь технологийг байнга байлдан дагуулж байдаг, тиймээс ч нийгэм нь байнга өөрчлөгдөж байдаг.
Хэдэн сарын өмнө би машинаа хулгайд алдсан юм. Тиймээс би шинэ машин авахаар хайж эхэлсэн. Би ихэнх Америкчуудын л адил интернэтэд орж ямар машин авахаа шийдсэн. Тэгээд би нэг дэлгүүрт очлоо. Гэнэт “Би яагаад энд хүрээд ирвээ? Яагаад би энийг электроноор худалдаж авсангүй вэ?” гэсэн бодол төрлөө. Үүний шалтгаан нь би 7 настай байхдаа автайгаа хамт анх удаа машин авахаар дэлгүүрт очсон юм. Тэр надад “Lesther, чи машин худалдаж авахдаа хаалгыг нь чанга хааж, дугуйг нь өшиглөж, өөрөө жолоодож үзэлгүйгээр авч болохгүй” гэж хэлсэн юм. Үнэндээ бол би энэнээс өөр юм сураагүй байлаа. Тэгээд би машинийг шалгаж өөрөө барьж үзсэн боловч тэр машин надад таалагдаагүй. Харин манай хүүхдүүд интернэтээс машинаар уралддаг тоглоом татаж аваад түүгээрээ Jaguar-ийг электрон хэлбэрээр унаж, мөргөлдүүлж, уг машины талаар миний дэлгүүрт мэдэж авсанаас илүү ихийг мэдэж авч байсан. Тэгэхээр тэд электрон худалдаагаар машин худалдан авахдаа тухайн машиныг маш сайн мэдэрдэг гэдэгт би итгэлтэй байна.
Мэдээж автомашины компаниуд юу болохыг хүлээгээд зүгээр суугаад байж чадахгүй. Машин хямд үнэтэй байснаар компаний үр ашгийг нэмэгдүүлэх бараг боломжгүй юм. Глобал нийлүүлэлтийн сүлжээгээр бүтээгдэхүүний хэсэг болгон хамгийн бага зардлаар үйлдвэрлэгддэг улсад хийгдэж байна. Магадгүй энэ нь бага хэмжээгээр өсч болох ч тийм ихээр биш. Хэрвээ бүхэлдээ электрон хэлбэрээ нийлүүлэх юм бол машины үнэ 1000 орчим доллараар буурч болох юм. Зуучлагчгүйгээр шууд электрон худалдаагаар худалдвал машины үнэ 1000 доллараас илүү ч буурч болно. Хэрвээ бэлэн бүтээгдэхүүнээс зайлс хийж, электрон хэлбэрээр захиалга аваад эхлэвэл эцсийн үнэ нь 1500 доллараас илүүгээр ч буурах болно. Тиймээс машины үнэ 3500 орчим доллараар буурч болох юм.
Засгийн газрууд
Энэхүү хувьсал өөрчлөлтийн үр дүнд компани болон засгийн газар хоорондын харилцаа ч мөн адил өөрчлөгдөх болно. Бид одоо засгийн газрууд нь компаниудад мөнгө төлдөг нийгэмд амьдарч байна. Жишээлбэл: Израйл 600 сая доллар Intel-д төлж өөрийн орондоо зарим нэг үйлдвэрүүдийг бариулсан. Харин Бразил Ford-д мөнгө төлж үйлдвэр бариулсан.
Засгийн газрууд иймэрхүү арга хандлагаа өөрчлөх хэрэгтэй. Тэд өөрсдийгөө агаарын замыг хянагчид хэмээн үздэг ба эдийн засгийн урсгалаа удирдаж байна хэмээн үздэг. Тэд үүнийгээ глобал эдийн засагтай өнөө үед энэ хэвээр нь хадгалаад явж чадахгүй.
30 жилийн өмнө засгийн газрууд энэ асуудалтай тулгардаггүй байсан бөгөөд энэ талаар тооцоолоогүй байв. Яагаад гэвэл санхүүгийн эх үүсвэрийг (баянбүрд) хэрэглэхийн тулд амьдарч байна. Харин одоо бүх зүйл өөрчлөгдсөн. Өнөө үед татварын эх үүсвэрийг (баянбүрд) электрон хэлбэрээр хэрэглэж болохоор байна. Үүнийг Дэлхийн санхүүгийн төвүүдийн зэрэглэлийн жишээн дээр харж болно.
Жишээ нь: дэлхийд санхүүгийн зэрэглэлээр 1-д New York, 2-т Tokyo, 3-д London, 4-т France, 5-д Latin America дахь Caiman Islands (санхүүгийн баянбүрд).
Санхүүгийн гарц шинэ эдийн засагт маш чухал. Хэрвээ би засгийн газртаа төлбөр төлөхийг хүсэхгүй бол би үүнээс гарах арга замыг хайх хэрэгтэй.
(Үргэлжлэл бий ...)
0 comments:
Post a Comment