Монгол маягийн реклам

Phillip Kotler "Marketing Insights from A to Z"

гэсэн номыг уншиж байгаад төрсөн сэтгэдлээс:

Өнөөдөр бидний амьдрал ямар нэгэн байдлаар зар сурталчилгаатай холбоотой байдаг бөгөөд зарим зар сурталчилгаанд хүмүүс дуртай байхад харин заримд нь дургүй байдаг. Миний хувьд хошин байдалтай мөн уран сэтгэмжтэй хийгдсэн зар сурталчилгаанууд их таалагддаг. Яг одоо ч гэсэн нэгэн зар сурталчилгааны ая хөгжимүүд нь толгойд жингэнээд, элэг хөшөөм үйл явдлууд нь нүдэнд харагдсаар байна. Гэхдээ хүмүүст ихэнхи зар сурталчилгаа таалагддаггүй буюу хүрч чаддаггүй л болов уу. Зарим рекламууд нь бүр дургуй хүргээд ч зогсохгүй, уурыг минь хүргэж чаддаг.

Тэгвэл хэрхэн хүмүүст таалагдхаар реклам хийх вэ гэдэг нь ихээхэн том асуудал болж таарна. "Шилдэг рекламууд нь зөвхөн бүтээлч бус байдаг. Дан ганц бүтээлч байдал нь хангалттай бус. Зар сурталчилгаа нь урлаг талдаа маш ойрхон, бодитой байх ёстой" ч гэсэн байх юм. Мөн түүнчлэн Doyle, Dane & Bernbach – ийн ерөнхийлөгч William Bernbach: “Бодит байдал нь хангалттай бус байдаг . . . Shakespeare хүртэл гайхалтай жүжгийн хэсгийг улиг болтол нь бичиж байж амжилтанд гарсныг битгий мартаарай” гэжээ. Үүнийг батлах зүйл ч зөндөө байх юм.

Шилдэг рекламууд нь хэзээ ч хүний сэтгэл санаанаас гарахгүй байхын тулд улиг болтлоо цацагдаж, хүмүүс түүнээс залхахдаа заавал тэр бүтээгдэхүүнийг хэрэглэж үздэг байна. Coco – Cola компани хүртэл “The Real Thing”, “Coke It is”, “I’d Like to Teach the World to Sing” гэж үргэлж рекламдсаар л байгаад амжилтанд хүрсэн байдаг юм байна. Зар сурталчилгаагаар залхааж хэрэглэгчдийн тэсвэрийг алдагдуулах нь амжилт олох боломж өгдөг байна.

Энэ бүгдээс үндэслээд энд тэндээс уншиж байхад реклам, зар сурталчилгаа өнөөдөр урлаг болтлоо хөгжсөн нь харагдаж байна. Тэгвэл энэхүү урлаг маань манай улсад хэр нэвтэрч байгаа талаар өөрийн бодож буйгаа бичээд үзээдхий.

Манай TV-гээр явж байгаа рекламуудыг харахад доорхи маягаар ангилж болох юм шиг ээ.

1. Гадаадын рекламыг шууд явуулж буй
2. Гадаадын рекламыг шууд хуулж буй
3. Монгол маягын буюу хүүрнэсэн

Ерөнхийдөө ажиглаад байхад иймэрхүү маягаар хувааж болох байх аа.

• Гадаадын рекламыг шууд явуулж буй

Энэ бол мэдээж бүх газарт байдаг жишээ. Дугуйг шинээр зохиох хэрэггүй гэдэг биз дээ. Түүнтэй адилхан дэлхийд түгсэн алдартай рекламыг Монголдоо гаргах нь зөв л алхам. Гэхдээ үүн дээр анхаарах зүйл нилээд байгаа байх аа. Тухайн газар орон бүр өөр өөрсдийн гэсэн онцлогтой байдаг. Жишээлбэл нэг цоо шинэ жип машин хад асгатай уулан дээгүүр цагт 100 км.цагийн хурдтай давхиж байна гээд бодоод үзье. Хүн бүр л ямар гоё, тэгээд энэ хадан дээгүүр ямар сайн давхидаг машин бэ гэж бодох байх. Гэхдээ нэг ч уул хад байхгүй, 100 км.цаг давхих шаардлаггүй хотод (жишээлбэл Сингапурт) энэ сурталчилгааг явуулаад ямар ч хэрэг болохгүй л болов уу. Тиймээс тухайн газрын орчинг сайтар судлаж байж явуулах нь дээр байх.

• Гадаадын рекламыг шууд хуулж буй

Дээрхи төрөлтэй нэг их ялгараад байх зүйлгүй. Ганцхан л Монгол хүнийг тухай рекламд тоглуулах нь Монголчуудад хүрэхэд арай ой байж болох юм. Гэхдээ ингэж хуулж хийж байгаад улам муухай болгочихож магадгүй л байх. Тухайн рекламыг хийж байгаа багийн ур чадвараас ихээхэн хамрах байх. Жишээлбэл миний хувьд Орос дээр гардаг TIDE-ийн рекламыг (Айлын хаалга тогшоод юмыг нь угааж өгдөг. Тэгээд өөр угаалгын нунтагтай харьцуулдаг) Монголд буулгахад арай л онцгүй болсон юм шиг. Хамгийн гол зураг авалт хийж буй орчин нь нэг л жаахан тийм. Арай л бараан. Хэхэ.

• Монгол маягын буюу хүүрнэсэн

Монгол маягийн буюу хүүрнэсэн гэдэг нь гадаад рекламууд дээр тэр болгон гараад байдаггүй л шинэ л хэлбэр болов уу. "За сумын төвөөр юу байна даа ... бла бла бла Дугуй булант гөө мөн сайхан цай шүү", "За дүнжингарав худалдааны төв хаана вэ? ...... Манай Дүнжингарав ч ..." гээд л дандаа хоорондоо нээх удаан ярилцсан. Магадгүй манай Монгол ард түмэн хэл зүйн асар баялаг өвтэй улс бөгөөд түүнээс шалтгаалсан байх. Жишээлбэл хоёр хүн хоорондоо мэндлэхдээ хэдэн янзаар мэндэлж болох байх. Улирал болгон тусдаа мэндчилгээтэй "Даага далантай, бяруу булчинтай ...", "Тарган сайхан хаваржиж байна уу", мөн эрхэлж буй ажил хөдөлмөртэй холбоотой "Аян зам өлзийтэй сайн уу", "Ургац арвин уу" гээд л ... Эсвэл хэлний энэ өв баялагаас бус Монголчуудын маань мэдээлэл олж авах чадвар сул байгаа учир заавал сайн тайлбарлаж өгч тухайн бараагаа сурталчилдаг байх. Манай нэг найз нөгөө дугуй булант цайны маркетингийн менежер хийж байхаар би ийм мангар реклам яагаад хийгээд байдаг юм гэхэд найз маань "Нөгөө хөдөөний хүмүүс маань гоё чамин гэхээсээ бүгдийг ярьж өгсөн рекламанд илүү автдаг. Тэдэнд мэдээлэл тун хомс болохлоор өөрсдийнхөө бүхий л зүйлийг ярьж өгдөг юм. Тэглээ ч энэ рекламыг явуулаад борлуулалт суга өсдөг. Харин өрсөлдөгч маань өөр нэг реклам хийхэд борлуулалт навс унадаг юм. Тиймээс дахиад л нөгөө рекламаа явуулах хэрэг гардаг" гэж билээ. Ингээд бодоход энэ Монгол маягийн хүүрнэсэн реклам нь манай нөхцөлд тохирсон ч юм шиг.

За за ингээд замбраагүй бичсэн бодлоо дуугая. Үр дүнд хүрэхийг зорьсонгүй. Өөр өөр талаас нь бичих гэж оролдлоо.